Heb je moeite met inslapen of word je vaak in het midden van de nacht of zeer vroeg in de ochtend wakker, dan lijd je aan een vorm van insomnia of slapeloosheid. Dit leidt tot vermoeidheid, irritatie, hoofdpijn en concentratiestoornissen gedurende de dag. Iedereen is wel eens slapeloos door stress of emoties, maar dat is een probleem van voorbijgaande aard. Sleept je slapeloosheid echter weken of maanden aan, dan lijd je aan chronische insomnia.
Bij chronische slaapproblemen moet je altijd onderzoeken of er lichamelijke en/of psychische oorzaken aan de basis liggen.
Symptomen en Complicaties
Een tekort aan slaap is niet zomaar onschuldig. Een kortstondig slaapgebrek leidt tot concentratiestoornissen, moeheid en overdag in slaap vallen. Het hoeft geen betoog dat dit in sommige situaties levensgevaarlijk kan zijn: specialisten schatten dat tot 30% van de fatale auto ongelukken te wijten zijn aan moeheid.
Langdurige slapeloosheid leidt bovendien tot ernstige complicaties:
gevolgen slapeloosheid
depressie
angstaanvallen
paranoia
laag zelfbeeld
overgewicht
slechter immuniteitssysteem
verhoogde bloeddruk
risico op diabetes
risico op hartproblemen
Oorzaken
Slapeloosheid kan het gevolg zijn van stress of van een verstoorde slaap- en waakcyclus. Diverse oorzaken kunnen aan de basis liggen.
Stress
Stresserende omstandigheden: belastende leef- of werksituatie zoals een echtscheiding, overlijden of een belangrijke presentatie op het werk. Een slaapprobleem ontstaat dikwijls in een stresserende periode, maar als u niet oplet blijft het probleem daarna aanslepen (zie slaaptips).
Psychische oorzaken
Mensen met een depressie, angstaanvallen of andere psychische stoornissen hebben een grotere kans op slapeloosheid.
Verstoord slaap- en waakritme
Bij stoornissen van het slaap-waak ritme is er sprake van een verstoring van de biologische klok. Mensen hebben moeite met wakker blijven of wakker worden en kunnen niet in- of doorslapen op het door hen gewenst tijdstip van het etmaal. De inwendige biologische klok kan om verschillende redenen ontregeld raken o.m. door onregelmatig leven (uitslapen op vrije dagen, laat uitgaan, enz.) en jetlag (vliegen doorheen verschillende tijdzones).
In zeldzame gevallen beslist de arts dat u een slaaponderzoek of polysomnografie moet ondergaan, bvb. wanneer de arts op basis van uw verhaal denkt aan slaapapneu.
Opwekkende middelen
Koffie, cola, thee en tabak zijn stimulantia: ze maken de geest alerter. Alcohol is een sedatief maar belemmert de diepe slaap en bevordert het wakker worden ’s nachts.
Ook copieuze maaltijden laat op de avond kan ervoor zorgen dat men niet goed kan slapen.
Geneesmiddelen
Sommige medicijnen bevatten opwekkende bestanddelen. Als u medicatie neemt, bespreek dan altijd de mogelijke bijwerkingen die de slaap beïnvloeden met uw arts.
Medische aandoeningen
Chronische pijn, ademhalingsmoeilijkheden of een hoge urinedrang zijn allemaal medische problemen die een goede nachtrust in de weg staan.
Behandeling
Tips voor een goede nachtrust:
Drink geen koffie of cola vier tot zes uur voor u gaat slapen.
Rook niet meer, twee uur voor u gaat slapen of tijdens de nacht.
Drink geen alcohol vier tot zes uur voor u gaat slapen.
Doe geen grote lichaamsoefeningen voor u gaat slapen.
Ga niet met een hongergevoel of een overvolle maag naar bed.
Neem uw tijd om de overgang van dag naar nacht te maken. Bouw een routine op met activiteiten die u elke avond uitvoert voor u gaat slapen, bijvoorbeeld rustige muziek of een warm bad. Zo bereidt uw lichaam zich voor op de komende nacht.
Ga enkel slapen wanneer u echt moe bent.
Behoud de slaapkamer alleen voor slapen en seks (geen tv).
Vermijd licht, geluid (computer, tv) en extreme temperaturen in de slaapkamer.
Draai de wekker van u weg.
Als u na 30 minuten nog niet slaapt, sta dan op en verlaat de kamer.
Sta op regelmatige uren op, zowel op werkdagen als tijdens het weekend of verlof.In uitzonderlijke gevallen zal uw arts u slaapmedicatie voorschrijven.
