Het woord apneu is afgeleid van het Grieks: ‘a’ betekent ‘niet’, ‘pneu’ betekent ‘lucht’. Het woord ‘apneu’ betekent dus letterlijk ‘geen lucht’. Mensen met slaapapneu krijgen ’s nachts ademstilstanden die enkele tot soms zelfs tientallen seconden kunnen duren. Deze ademstilstanden kunnen vaak voorkomen gedurende de nacht en maken dat de slaper vaak wakker wordt en belemmeren de overgang naar zijn diepe slaap.
Slaapapneu is meestal een gevolg van het dichtvallen van de ademhalingsweg ter hoogte van de keel. Men spreekt dan van obstructieve slaapapneu: de ademstilstand treedt op door een afsluiting van de luchtdoorstroming ter hoogte van de keel. Deze vorm is nauw gelieerd aan snurken. Tijdens de slaap verslappen de spieren in de keelholte en wordt de keel kleiner. Dit komt bij iedereen voor, maar geeft zeker niet altijd aanleiding tot snurken of apneu. Sommige mensen hebben een kleinere keelopening of hebben een keelwand die verslapt is, zodat de keel gemakkelijker toevalt, met snurken en in het ergste geval apneu tot gevolg.
Overgewicht of obesitas speelt ook een belangrijke rol, een toegenomen vetmassa zorgt ervoor dat de keel tijdens de slaap heel gemakkelijk dicht valt. Vermageren is dus de boodschap.
Andere risicofactoren voor het ontwikkelen van slaapapneu zijn:
familiale aanleg
ouderdom
roken
inname van alcohol
slaapmiddelen
obstructie van de neus (vb ook bij verkoudheden!)
obstructie van de keel (vb.: afwijkingen van de onderkaak, vergroting van de amandelen)
snurken
Naast het vaak voorkomende obstructieve slaapapneu bestaat ook nog een aandoening met de naam centraal slaapapneu.
Centraal apneu is erg zeldzaam. Bij centraal slaapapneu sturen de hersenen tijdelijk geen prikkel naar de ademhalingsspieren en stopt de ademhaling even.
Symptomen
Slaapapneu is dus gekenmerkt door het onderbreken van de ademhaling tijdens de nacht, vaak gevolgd door plots wakker schrikken. Deze apneus kunnen in erge gevallen tot meer dan 30 keer per nacht voorkomen!
Mensen met slaapapneu snurken ook.
Andere tekens zijn bij het ontwaken:
keelpijn
hoofdpijn
droge mond
Slaapapneu zorgt voor een daling van het zuurstofgehalte in het bloed (de zuurstofsaturatie) en de weefsels.
Gevolgen
Slaapapneu heeft tot gevolg dat mensen overdag erg moe zijn en zelfs regelmatig in slaap sukkelen (hypersomnia: te veel overdag slapen). Het gevolg is niet alleen extreme vermoeidheid en slaperigheid overdag, maar ook vergeetachtigheid en concentratiestoornissen.
Er zijn grootschalige studies die bewijzen dat slaapapneu niet enkel gevaarlijk is omwille van slaperigheid en concentratieverlies (denk aan bestuurders van auto’s of vrachtwagens die in slaap sukkelen), maar ook het risico op hart- en vaatziekten – zoals nachtelijke ritmestoornissen, beroerte en hartinfarct – verhoogt. Men denkt dat de oorzaak het dalen van het zuurstofgehalte in het bloed is. Slaapapneu leidt ook tot een verhoogde bloeddruk.
Diagnose
De diagnose van slaapapneu wordt gesteld door polysomnografie of slaaponderzoek.
Voor dit onderzoek moet men een nacht in het ziekenhuis doorbrengen terwijl met speciale machines bepaalde lichaamsfuncties worden gemeten, zoals:
de hersenactiviteit (EEG – electro-encephalogram)
de oogbewegingen (EOG – electro-oculogram)
de spieractiviteit (EMG – electromyogram)
het zuurstofgehalte in het bloed (SpO2)
de hartfunctie (ECG – electrocardiogram)
de luchtstroom door neus en mond
de snurkgeluiden
de slaaphouding
Behandeling
Slaapapneu kan soms behandeld worden door aanpassingen aan de levensstijl:
vermageren
alcohol matigen of vermijden
stoppen met roken
slaapmiddelen vermijden
op de zijde slapen in plaats van op de rug
CPAP – BPAP
Indien dit niet volstaat kan men de problemen aanpakken met een CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) apparaat dat de lucht onder druk naar neus en/of mond voert. Door de verhoogde druk vallen de weefsels in de keel niet dicht en kunnen de apneus dus opgeheven worden.
Een alternatief is een BPAP toestel (Bilevel Positive Airway Pressure) dat ook bij het inademen helpt door de lucht terug aan te zuigen.
Voor beide toestellen zal de patiënt een masker moeten dragen tijdens het slapen. Het masker wordt met een flexibele buis met het apparaat verbonden.
Mondapparaat
Minder erge gevallen kunnen soms verholpen worden met een mondapparaat dat de onderkaak naar voren houdt tijdens de slaap.
Chirurgie
Indien CPAP niet helpt of niet verdragen wordt kan een chirurgische ingreep overwogen worden. De mogelijke ingrepen zijn redelijk ingrijpend en worden dus enkel voor de meest ernstige gevallen uitgevoerd.
Electrostimulatie
Andere therapieën gebruiken electrostimulatie om de spierspanning van de keel te verhogen tijdens het slapen.
